එයාලගෙ සහ අපේ අයිතිවාසිකම්

කොන්ස්ටන්ස් මැක්මිලන් (Constance McMillen)  18 හැවිරිදි ඇමරිකාවේ මිසිසිපි ජනපදයේ අයිටවම්බා  කෘෂිකාර්මික උසස් විද්‍යාලයේ (Itawamba Agricultural High School) අවසන් වසර ශිෂ්‍යාවක්. අප්‍රේල් මස පැවැත්වීමට නියමිත තම පාසලේ වර්ෂාවසාන නැටුම් උත්සවයට (Prom) සහභාගිවීමට ඇය පසුගිය වසරේ දෙසැම්බර් මස පාසල් විදුහල්පතිගෙන් අවසර ඉල්ලුවා.

එහෙත් එම ඉල්ලීම ප්‍රතික්ෂේප කෙරුනේ ප්‍රවේශපත්‍ර සම්බන්ධ ගැටළුවක් ඇතිබව පවසමින්. ඊට හේතුව වුනේ ඇය නැටුම් උත්සවයට සහභාගිවීමට තීරණය කර තිබුනේ එම පාසලේම පහල පංතියක ශිෂ්‍යාවක් වන ඇයගේ පෙම්වතිය සමඟ වීමයි. ඇය සමරිසි කාන්තාවක් (Lesbian). නැටුම් සහායකයා හෝ සහායිකාව (date) විරුද්ධ ලිංගයෙන් (opposite sex) තෝරාගතයුතු බවට පාසලෙන් දැනුම්දී තිබුනා. එමෙන්ම සාම්ප්‍රදායික ලෙස ගවුමක් වෙනුවට කලිසමකින් හා කබායකින් (tuxedo) සැරසී නැටුමට පැමිණීමට ඇය කළ ඉල්ලීමද ප්‍රතික්ෂේප වුනා. පෙම්වතිය හා ඇයට වෙනවෙනම නැටුමට පැමිණිය හැකි වුවත්, නැටුමට සහභාගී වුවහොත් එතැනින් ඉවත් කරන බවද ඇයට දැනුම්දී තිබුනා.

ඇය මේ සම්බන්ධයෙන් පාසැල් කොට්ඨාසටද (school district) පැමිණිලි කළද එයින් විසඳුමක් ලැබුනේද නෑ. සිවිල් ක්‍රියාකාරී කණ්ඩායමක් (ACLU) ඒ සම්බන්ධව විමසීමක් කර සතියක් ඇවෑමෙන් මුට්ටිය ගන්නට එළුවාගේ හිසගසා දැම්මා සේ පාසැල් පාලනාධිකාරිය කළේ වාර්ෂික නැටුම් උත්සවය නිසි හේතු පැහැදිලි කිරීමකින් තොරව අවලංගු කර දැමීමයි. මේ සිද්ධිය ඇමරිකානු සහ ලෝක මාධ්‍යවල අවධානය දිනාගත්තා.

පාසැලේ ක්‍රියාමාර්ගයට එරෙහිව නඩුමගට පිවිසීමට කොන්ස්ටන්ස් සහ සිවිල් ක්‍රියාකාරීන් කටයුතු කළා. එහිදී විනිසුරුවරයා තීරණය කළේ පාසැල ගත් ක්‍රියාමාර්ගය කොන්ස්ටන්ස්ගේ ප්‍රකාශනය කිරීමේ ව්‍යවස්ථාමය අයිතිය උල්ලංඝනය කර ඇති බවයි. එහෙත් විනිසුරුවරයා පාසැල විසින් අවලංගුකළ නැටුම් උත්සවය නැවත පැවැත්වියයුතු බවට තීන්දු කළේ නෑ. මේ නිසා දෙපාර්ශවයම යම් ආකාරයකින් ජයගෙන ඇති බව පෙනෙනවා.

අවලංගුකළ නැටුම් උත්සවය වෙනුවට පාසැලේ දෙමව්පියන් විසින් තවත් නැටුම් උත්සවයක් සංවිධානය කළ අතර එම නැටුමටද සමරිසි සිසුන්ට සහභාගිවීමට ඉඩ නොදීමට තීරණය කර තිබුන නිසා නීතිමය ක්‍රියාමාර්ගයකට පෙර එයද අවලංගු කළා. තුන්වන නැටුම් උත්සවයක්ද සංවිධානය කර ඇති අතර එයට සහභාගිවීමට කොන්ස්ටන්ස්ට ඉඩ ලැබෙනු ඇති.

ලෝකයේ විවිධ රටවල  සමරිසි පුද්ගලයන් සඳහා ඇති සැලකිල්ල වෙනස්. ඇතැම් රටවල සමරිසි සම්බන්ධයක් පැවැත්වීම මරණීය දණ්ඩනය ලැබියහැකි වරදක් වන අතර, තවත් රටවල සමරිසි පුද්ගලයන්ට විවාහ වීමටද ඉඩ ඩී තිබෙනවා. ඇමරිකාවේනම් බොහෝ ආයතනවල ලිංගික නැඹුරුතාවය මත වෙනස්කම් කිරීම නීති විරෝධීයි.

ලංකාවේ පුංමෛථුනය නීතියෙන් තහනම් (මා දන්නා හැටියට). එහෙත් මේ තහනම ක්‍රියාත්මක තත්ත්වයේ නෑ. තමන් සමරිසි පුද්ගලයෙක් ලෙස ප්‍රසිද්ධියේ පිළිගැනීම නොකරන්නේ නීතියෙන් තහනම් නිසා සහ සමාජයෙන් එල්ලවන නින්දා-අපහාස නිසයි.

අවිවාහක තරුණ-තරුණියන්ටවත් නිදහසේ හැසිරීමට පොලීසිය ඉඩ නොදෙන හැටි මීට පෙර ලිපියක සඳහන් කළා. ඉතින් සමරිසි පුද්ගලයන්ගේ අයිතිවාසිකම් ගැන කවර කථාද?

පහත කරුණු ගැන ඔබට හිතෙන්නේ මොනවාද?

• සමරිසිබව සමාජයට සහ නීතියට බියේ හෙළි නොකර, දෙමව්පියන්ගේ සහ සමාජමය බලකිරීමට විවාහ වන අයගේ පවුල් කීයක් නම් කඩාකප්පල් වී ඇතිද? ඒවා සමාජ ප්‍රශ්න නොවේද?
• සමරිසි පුද්ගලයන්ට සමාජයේ ප්‍රසිද්ධියේ ඉන්නට ඉඩදීම සදාචාරයේ සහ සංස්කෘතියේ බිඳවැටීමක්ද?
• සමරිසිබව සැඟවීමනිසා ඇතිවන මානසික පීඩනයෙන් අපහසුතා විඳින පුද්ගලයන් කොපමණ ඇතිද? ඔවුහු ප්‍රධාන සමාජධාරාවට වෛර කරන්නෝද? ඔවුහු සමාජවිරෝධී ක්‍රියා කරන්නෝද?
• සමරිසි පුද්ගලයන්ව අපහාසයට බඳුන් කරන සමාජයක සදාචාරයක්, සභ්‍යත්වයක් තිබේද?

පින්තූරය AP Photo/Rogelio V. Solis වෙතින්.