තමන්ගෙ කාර් එකේ, තමන්ගෙ සල්ලි වලින් පැට්රෝල් ගහගෙන කොහෙ ගියත් කාටවත් මොකද? ඒකනේ හිතුමනාපෙට වැඩ කරන අයට විරුද්ධ වෙනකොට “මයි කාර්, මයි පැට්රෝල්” කියන්නෙ. ඒත් ඔය කාර් එක ගෙවෙනකොට නඩත්තු කරන්නයි, කැඩුනාම හදන්නයි තමන්ගෙ සල්ලි වියදම් නොකර, කාර් එක අයිති නැති අයට පවරනව නම් කොහොමට තියේවිද? කවුරුත් කැමති නෑනෙ අනුන්ගෙ කාර් තමන්ගෙ සාක්කුවෙන් වියදම් කරලා නඩත්තු කරන්න.
ඔය අරක්කු ඇතුළු මත්පැන් පානය කරන අයත් කියන දෙයක්නෙ “මයි කාර්, මයි පැට්රෝල්” කියලා. ඒත් ඉතින් එහෙම කියන අය බහුතරයක් “මයි කාර්” එක නඩත්තු කරන්න පවරන්නෙ පබ්ලික් ගරාජ් එකටයි. ඒ අයට නඩත්තුවට යන වියදම් ගෙවන්නෙ කවුද කියලා ප්රශ්නයක් නෑ, “මයි කාර්” එක හදාගන්න පුළුවන්නම්.
රජයෙන් මහජනයා වෙත නොමිලේ සපයන සෞඛ්ය සේවය නඩත්තු වන්නේ මහජනයාම ගෙවන බදු මුදල් වලින්. ඒ අනුව මත්පැන් පානය හේතුවෙන් ඇතිවූ ලෙඩ රෝග වලට රජයේ රෝහල් වලින් ප්රතිකාර ගන්නා විටෙකදී මත්පැන් පානය කරන-නොකරන සෑම දෙනාම ගෙවනා බදු මුදල් යොදාගැනෙනවා.
‘මතට තිත’ තියන්න යන රජය මත්පැන් තහනම් නොකර අලුතින් බාර් දාන්නෙ ඇයි කියලා හුඟ දෙනෙක් අහනවා. ප්රජාතන්ත්රවාදී රටක් ලෙස මත්පැන් භාවිතය තහනම් කරන්න බෑ. මත්පැන් වලට රජයෙන් බදු අය කළත්, මත්පැන් පානය කිරීම හේතුවෙන් රෝගී වන අයට ප්රතිකාර කරන්න යන වියදම, අර මත්පැන් බදු වලින් ගන්න ආදායමටත් වඩා වැඩි ඇති. ඒ වගේම මත්පැන් පානය කරන්නන්ගෙන් සිදුවන සමාජීය සහ ආර්ථික හානිය කොපමණදැයි ගණන් බලා නෑ. රජයේ ප්රතිපත්තියක් ලෙස මත්පැන් සීමා කිරීමට ක්රියාමාර්ග ගැනීම වැරැද්දක් නොවේ.
මත්පැන් පානය නිසා ඇතිවන ලෙඩ රෝග වලට ප්රතිකාර කිරීමේදී රෝගීන්ගෙන් මුදල් අය කිරීමට රජයේ අවධානය යොමුකර ඇති කළ බවක් පසුගිය දවසක ප්රවෘත්තියක තිබුනා.
රජයෙන් සෞඛ්ය සේවය නොමිලේ සපයන්නේ රටේ මහජනයා සෞඛ්යසම්පන්නව සිටීම රජයකට ආර්ථික වශයෙන් වාසිදායක නිසයි. එය රජය විසින් කරන ආයෝජනයක්. එම ආයෝජනයේ ප්රතිඵල නිසි ලෙස ලැබෙන්නේ මුදල් නිසි ලෙස යෙදෙව්වොත් පමණයි.
මත්පැන් පානයෙන් රෝගී වන්නන්හට ප්රතිකාර කිරීමට රටේ සෞඛ්ය සඳහා වැය කරන මුදලින් වැඩි ප්රතිශතයක් වෙන්වන්නේ නම්, එය රටේ අනාගත පරපුරේ සෞඛ්ය සඳහා කරන ආයෝජනයක් නොව, වැරදි ජීවන රටාවක් ගත කරන අය සඳහා කරන වියදමක් පමණක් වෙනවා.
මත්පැන් පානය නිසා ඇතිවන රෝගවලට ප්රතිකාර දීමට වැයවන මුදල අඩු කරගත හැකිනම්, ළමා සෞඛ්යය, හදිසි ප්රතිකාර වැනි වැඩි පිරිසකට යහපතක් වන ක්ෂේත්ර වල පහසුකම් වැඩි දියුණු කළ හැකියි.
මත්පැන් පානය කිරීම නිසා පමණක් ඇතිවන ලෙඩ රෝග මොනවද කියන ගැන මහජනයා දැනුවත් කළ යුතුයි. ඒ රෝග සඳහා පමණක් ගාස්තුවක් අය කිරීමත්, එම ගාස්තුව සාධාරණ එකක් වීමත් වැදගත්. මෙහිදී වෛද්යවරයා සහ රෝගියා අතර ඇති රහස් සුරැකීමේ අයිතිවාසිකම බිඳෙන්නේද යන්න පිළිබඳ ගැටළුවක් මතුවිය හැකියි. මත්පැන් බීමෙන් ඇතිවන රෝග සඳහා ඇති ඖෂධ නොමිලයේ නොසපයා ගාස්තුවක් අය කිරීමෙන් ඉහත ගැටළුවට විසඳුමක් වනු ඇති.
කොහොම වුනත් මත්පැන් ලෝලීන් නම් රජය ගත් තීරණයට කැමති වෙන එකක් නෑ. රජයට බදු ගෙවලා මත්පැන් බොනවා මදිවට ලෙඩ වුනොත් බෙහෙත් ගන්නවටත් සල්ලි ගෙවන්න වෙනවද කියලා ඒ අය අහයි.
ඉහත අදහස ක්රියාත්මක කළොත් මහජනයාගේ සෞඛ්යය සම්පන්නව තබාගැනීමේ රජයේ අරමුණ ඉටු වේවිද කියන එක තවත් ප්රශ්නයක්. එම අදහස ක්රියාත්මක කළොත් මත්පැන් පානයෙන් රෝගීවන අඩු ආදායම් ලාභීන්ට ප්රතිකාර ගැනීමට නොහැකි වනු ඇති. එතකොට රටේ එක් පිරිසකට හොඳ සෞඛ්ය පහසුකම් හිමි වෙන්නෙ නෑ. හොඳ සෞඛ්යසම්පන්න පුරවැසියන් බිහි කිරීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් නොමිලේ සෞඛ්ය සේවාව සපයන රටේ, ඒ බලාපොරොත්තුව ඉටු නොවීම උභතෝකෝටියකක්.
ඇතැම් අයගෙ ආර්ථික තත්ත්වය දුර්වල වෙලා තියෙන්නේ පවුලේ කෙනෙක් හෝ වැඩි දෙනෙක් මත්පැන් පානය කිරීම නිසා. එයින් කෙනෙක් හෝ රෝගී වුනොත් ඔවුන්ගේ ආර්ථික තත්ත්වය තවත් දුර්වල වෙනවා, මුදල් උපයන කෙනෙක් අඩු වීම නිසා. ඒ රෝගී කෙනාට ප්රතිකාර කරන්න මුදලුත් ගෙවන්න වුනොත් ඔවුන්ගෙ ආර්ථිකයට වෙන දේ ගැන අමුතුවෙන් කියන්න අවශ්ය නෑ. ඒක දුප්පත් කමේ විෂම චක්රයක්. (ඒ චක්රය කඩන්න පුළුවන් වෙන්නෙ මත්පැන් පානය කරන අයව ඉන් මුදවාගැනීම සහ නොකරන අය මත්පැන් පානයෙන් වලක්වාගැනීම මඟින්.)
දැනටමත් රෝගීව සිටින අය සහ අඩු ආදායම් ලාභීන් ගැනත් හිතලා රජයේ අදහස ක්රියාත්මක කළොත් හොඳයි. අඩු ආදායම් ලාභීන් එය වාසියකට හරවාගැනීම වලක්වන්න නම් ඔවුන්ට වාර ගණනක් හෝ යම් කාල සීමාවක් පමණක් නොමිලේ ප්රතිකාර සැපයීමට පුළුවන්. ඒ වගේම රෝගීන්ගේ ආදායම සලකා බලා, ඊට ගැලපෙන පරිදි ගාස්තුව තීරණය කිරීමට හැකිනම් වඩාත් හොඳයි.
ඉබේ ඇතිවන ලෙඩ රෝගවලට ප්රතිකාර කිරීම කළ යුතු වුනත්, උවමනාවෙන්- හොඳින්ම දැන දැනත්- තමන්ගෙ කැමැත්තෙන් “හදාගන්නා” ලෙඩ රෝග වලට ප්රතිකාර කිරීම ගැන දෙවරක් සිතිය යුතුයි. “මයි කාර්, මයි පැට්රෝල්” කියන උදවියට “මයි ගරාජ්” එකෙන් හෝ “මයි පොකට්” එකෙන් වියදම් කර කාර් එකේ නඩත්තු කටයුතු කරන්න කිව්වට වැරැද්දක් තියනවද?
මගේ අදහස තමා ටික දෙනෙක් කාලයක් තිස්සේ දැන දැනත් “විහින් දාගන්න” ලෙඩ වලට ප්රතිකාර කරන්න මහජනයා පලි නෑ කියන එක. රජයේ අදහස නිසි ක්රමවේදයක් සහිතව ක්රියාත්මක කිරීම අනාගතයේදී (මතින් තොර) සෞඛ්ය සම්පන්න පුරවැසියන් බිහිකිරීමට උදවු වෙයි.