පැණි කෑ මිනිහට වුන දේ

මරණ තුනක් මැද පැණි කෑව මිනිහගෙ කථාව කලින් කිව්වනෙ. ඒ බෞද්ධ කථාවෙ අවසානයක් ගැන සඳහන් නොවෙතත් වෙන්න පුළුවන් අවසානයක් තියනවා.

පාළු ලිඳේ මුලක එල්ලිලා ඉන්න මිනිහව කන්න ලිඳ උඩ ඉන්න කොටියා ටිකෙන් ටික පහුරු ගගා ලං වෙනවා. ලිඳ ඇතුලෙ ඉන්න නයිහාමි ඉස්සි ඉස්සි මිනිහට දෂ්ඨ කරන්න මාන බලනවා. ඒ අතරෙ මීයො දෙන්නත් ටිකෙන් ටික ගහේ මුල කන නිසා ඒක කැඩෙන්න ඔන්න මෙන්න. ඒ අතරෙ මිනිහා කිසි ගානක් නැතිව ඉහල තියන් මී වදෙන් වෑස්සෙන පැණි බින්දු රස බලනවා.

කොටියා ලිඳ උඩ ඉඳලා මිනිහගෙ අත් අල්ලගන්න ලිං බැම්ම පහුරු ගගා පහත් වෙනකොට එක පාරටම ඌ ඕනෙවට වඩා පහත් වුන නිසා ලිඳට ඇදගෙන වැටෙනවා. මොකක්දෝ විශාල දෙයක් ලඟින්ම යනවා දැකල බයවුන මීයො දෙන්න පැනල දුවනවා. කොටිය වැටෙන්නෙ නයාගෙ ඇඟ උඩට. නයා ඒ බරට චොප්ප වෙනවා. වෙන කරන්න දෙයක් නැති කමට පැණි කමින් හිටිය මිනිහා තමන්ට තර්ජනයක් නෑ කියලා තේරුනාම මුලේ එල්ලිලා ලිඳෙන් ගොඩ එනවා.

මේ වගේ මරණය වටකරගෙන සිටි අවස්ථාවක වුනත් නොහිතපු දෙයකුත් වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා වෙන කරන්නම දෙයක් නැති වෙලාවක මොකුත් නොකර ඉන්න. ඒ වෙලාවට මී පැණි ලැබුනොත් රස නොබල ඉන්නත් එපා.

මරණ තුනක් ඇති මිනිසෙක් පැණි කෑය

අපි ජීවිතයත්-මරණයත් අතර කාරණාවලදී හැසිරෙන ආකාරය ගැන කියවෙන බෞද්ධ කථාවක සංක්ෂිප්තය තමයි “මරණ තුනක් ඇති මිනිසෙක් පැණි කෑය” කියලා කියන්නෙ. මේ ගැන කියවෙන කවියකුත් අහලා ඇති.

වනෙත් ගිජිඳාය සිටියොත්       වැනසේය
ළිඳෙත් පනිඳාය බැස්සොත් ඌ         කාය
අතකින් කරවැලකි අතකින් දඬුවැල්  බෑය
මරණ තුනක් ඇති මිනිසෙක් පැණි   කෑය

වනාන්තරයේ අතරමංවූ මිනිහෙක් පසුපස රෞද්‍ර කොටියෙක් හඹා එනවා. කොටියා ඉන්නේ බඩගින්නෙ. කොටියා මිනිසාට වේගයෙන් ළං වෙනවා. මිනිසාට මෙයින් ගැලවීමේ මඟක් නෑ. (කවියට අනුව නම් කැලේ ඉන්නෙ අලියෙක්. උගෙන් ගැලවෙන්න තමයි මේ මිනිහා යන්නෙ.)

මර බියෙන් යන මේ මිනිසා දකිනවා පාළු ලිඳක්. මේකට පැනලා ජීවිතේ බේරගන්නවා කියලා හිතලා මේ මිනිහා හෙවිල්ලක්-බැලිල්ලක් නැතිව ලිඳට පනිනවා. ලිඳට ඇතුලට වැටෙන අතරෙ තමයි මිනිහා දකින්නෙ ලිඳේ වතුර නෑ, ඒක හිඳිලා බව. ඒ මදිවට ලිඳේ දරණගහගෙන ඉන්නෙ පත නයෙක්. ලිඳට වැටුනොත් මැරෙනවා. බැරිවෙලා හරි බේරුනොත් නයා දෂ්ඨ කරනවා, එතකොට කොහොමත් මැරෙනවා.

ඉබේම වගේ මිනිහගෙ අත ලිං බැම්මේ තියන එල්ලෙන්න පුළුවන් දෙයක් හොයනවා. අර කථාවට කියන්නෙ ගිලෙන්න යන මිනිහා පිදුරුගහෙත් එල්ලෙන්න බලනවා කියලා. කොහොමහරි වාසනාවට(ද අවාසනාවටද කියන්න බෑ) මිනිහගෙ අත වදිනවා ලිං බැම්මෙ තියන (ගහක) මුලක. ඉබේම මිනිහ ඒ මුල අල්ලගත්ත නිසා ලිඳට නොවැටී බේරෙනවා. පොඩ්ඩක් සිහි කල්පනාව ආවට පස්සෙ තමා මිනිහට තේරෙන්නෙ තමන් වැටිල ඉන්න තත්වෙ.

දෑතින්ම ගහේ මුල බදාගෙන ඉන්න මිනිහට උඩ බැලුවහම පේන්නෙ බඩගින්නෙ ඉන්න කොටියා දත් විලිස්සමින් ලිඳට අත දාල පහුරුගාන හැටි. කොටියා හදන්නෙ කොහොමහරි මිනිහව අල්ලගන්නයි. ඒත් මිනිහ එල්ලිලා ඉන්න මුල තියෙන්නෙ කොටියගෙ අත් පසුරු වලට නොවදින සීමාවෙ, ඊට වඩා පොඩ්ඩක් පහලින්. යන්තම් බේරිලා. පහල බැලුවහම පෙනුනෙ නයා පුළුවන් තරම් කෙලින් වෙලා පෙනේ පුප්පමින් මිනිහගෙ පතුලට දෂ්ඨ කරන්න හදන හැටි. නයා කෙලින් වුනත් මිනිහගෙ පතුලට උස මදි. කකුල් දෙක තියෙන්නෙ නයාට ළං වෙන්න පුළුවන් සීමාවට පොඩ්ඩක් උඩින්. නූලෙන් බේරිලා ඒ විදියටත්.

නයි-කොටි මදිවට මීයො කිව්වලු! ඒ අස්සෙ කොහෙන්ද මතුවෙච්ච කළුයි-සුදුයි මීයො දෙන්නෙක් මේ මිනිහ එල්ලිලා ඉන්න ගහේ මුල හපාකන්න ගත්තා. දැන්නම් ඉතින් මොන විදියකටවත් ගැලවීමක් නෑ. කොටිය කොහොමහරි අල්ලනොගත්තොත්, මුල කඩාගෙන ලිඳට වැටිලා හරි මැරෙනවා. ඒකෙන් බේරුනොත් නයා දෂ්ඨ කරලා මැරෙනවා. මරණ තුනයි!

ලිඳ උඩ ඉඳල කොටියා මිනිහව අල්ලගන්න පහුරුගානකොට උගෙ ඇඟ වදිනවා ඒ ලිඳ අයිනෙ තියන පොඩි ගහක. ඒ ගහේ හෙලවෙනවා මේ නිසා. හෙල්ලීම නිසා  ගහේ තියන මී වදයකින් පැණි බිංදු බිමට වැටෙනවා. වැටෙන්නෙ මුලේ එල්ලිලා ඉන්න මිනිහා අසලින්. මරණ තුනක් තියෙන මේ මිනිහා වැටෙන මී පැණි බින්දු දිව දික්කරලා කට ඇතුලට ගෙන රස බලමින් “අහා, මේ මී පැණි කොච්චර රසවත්ද?” කියලා හිතමින් සතුටු වෙනවා. (කවියේ කියවෙන ලෙසට මිනිසා අත මී වදය හෝ දඬුවැල් බෑය තිබෙනවා.)

සාම්ප්‍රදායිකව කථාව මෙතනින් නතර වෙනවා. එයට නිසි අවසානයක් නෑ.

අපගේ ජීවිතය ගැන උපමාකාරයෙන් කියන මේ බෞද්ධ කථාවෙන් අපට සිතීමට යමක් ඉතුරු කරනවා.

මරණය වටකොටගෙන තිබුණත්, නිස්සාර දෙයක් වෙනුවෙන් වෙහෙස වීමට පෙලඹීම සහ ඒ ක්ෂණික සතුටින් සැනසීම මිනිස් ගතිය බව මේ කථාවෙන් කියවෙනවා.

සංසාරයේ අතරමංව සිටින අප පසුපස මරණය හඹා එනවා. අපි ජීවිතය එල්ලී තිබෙන්නේ මරණය දෙපසින් තබාගෙනයි. ජීවිතය එල්ලිලා තිබෙන අඩමාන බන්ධනය දිවා-රෑ නැමති මීයන් විසින් කා දමනවා. ඒ අතරතුරේ කොහෙන් හෝ මී පැණි බිඳකුත් වෑස්සෙනවා.

මරණය අප වටකොටගෙන සිටියත් ඒ මී පැණි බිඳ රසබලන්නට අපි බුද්ධිමත් විය යුතුයි. වෙන කරන්නට කිසිම දෙයක් නැති විටෙකදී, කිසිවක් නොකර ජීවිතේ මී පැණි රස බලන්න.

මේ කථාවේ සඳහන් මිනිසාට ඉන්පසු කුමක් වෙන්න ඇතිද?

මේ කථාව අජාන් බ්‍රහ්ම (Ajahn Brahm) හිමියන්ගේ Opening the door of your heart පොතේ සඳහන්. (මේ ලිපිය ලිවීමට ඒ පොත ආශ්‍රිතයි.)

මට අමතක වෙලා තිබුනු ඉහත සඳහන් කවිය මතක් කරගන්න මේ ලිපිය උදව් වුනා.

http://dulani-pavithra.blogspot.com/2010/02/blog-post.html